Stem voor de Paling

Over het leven van de paling is veel onbekend. We weten dat de paling zich voortplant op grote diepte in zout water, maar hoe is nog door geen mens waargenomen. We weten dat volwassen dieren migreren vanuit het zoete water naar zee en vervolgens zo’n 6.000 km naar het paaigebied in de Sargassozee, en dat de aal verspreid over heel Nederland voorkomt. Ook weten we dat de populatie sinds de jaren tachtig schrikbarend is afgenomen. De intrek van de glasaal is inmiddels gedaald tot minder dan 1% van het oorspronkelijke niveau. Overbevissing, migratie barrières en klimaatverandering worden als belangrijkste oorzaken genoemd. Ook de internationale palingsmokkel is een omvangrijk probleem. Op 6 december 2019 kopte de Volkskrant: ‘Smokkelaars hebben het nieuwe goud ontdekt: de paling. De vissen brengen inmiddels in Azië meer op dan zilver, ivoor en kaviaar.’

Amsterdam, de stad waar zoet en zout water samenkomen ligt op een van de hoofdroutes van de trekkende paling. Een groot obstakel vormen sluizen en waterkeringen die het dier hinderen in zijn trek waardoor het gewond raakt of ten prooi valt aan mens en dier. Amsterdammers hebben van oudsher ook een speciale band met de ‘oer-Hollandse’ paling, gerookt paling hoort bij de Nederlandse traditie, net als klompen, molens en haring. Naast alle factoren die het dier bedreigen zijn er ook allerlei milieumaatregelen van kracht en zetten organisaties en individuen zich in voor het behoud van het dier. In feite is er in Amsterdam een constante onderhandeling gaande tussen de paling en de mens.

Zijn Amsterdammers zich bewust van het leven onderwater en de manier waarop de stad verbonden is met de zee? Realiseren we ons dat de paling ook een Amsterdammer is? Met Stem voor de Paling pleiten we voor een (hernieuwde) ontmoeting met een dier dat ons enerzijds zo vertrouwd is, maar waar we eigenlijk maar heel weinig van weten. Vanaf zomer 2020 werkt de Ambassade van de Noordzee met een team, bestaande uit landschapsarchitect Thijs de Zeeuw, mariene bioloog Maarten Erich en kunstenaar Sheng-Wen Lo aan deze Noordzeecasus. Specifiek richten we ons op de wisselwerking tussen paling, politiek, infrastructuur en andere factoren die van invloed zijn op het leven onder water. Doelstelling is om vanuit verschillende artistieke en wetenschappelijke perspectieven meer inzicht te krijgen in de belevingswereld van de paling, gevolgd door concrete ontwerpen en beleidsvoorstellen gericht op een betere representatie van dit dier in Amsterdam.

Het programma speelt zich af op drie verschillende locaties, drie verschillende habitats van de paling: de boerensloot, Amsterdam-Centrum en IJmuiden. Hier duiken we onder water, gaan we met de paling en de palinggemeenschap in gesprek en zoeken we samen met publiek naar nieuwe vormen van samenleven met deze niet-mens.