Representatie van waterlichamen in Europa

Op 22 maart 2023, Wereld Water Dag, kondigt de Ambassade van de Noordzee de lancering aan van een nieuw waterig meerjarenproject, de Conference of European Waters.

De Ambassade van de Noordzee streeft naar een blauwdruk voor een ecologische politiek in 2030, ook in Europa. Samen met onze partners van de ILP Mar Menor (ES), Ocean Space / TBA21 (IT), Earth Thrive (RS), Natural Contract (TU, PT, SW en BE) en SpreeBerlin (DE) zijn we een gesprek gestart over de vertegenwoordiging en participatie van waterlichamen in democratische procedures in Europa. Met nieuwe verhalen en artistieke concepten onderzoeken, beluisteren en verbeelden we zo de gemeenschappelijke stemmen van Europese rivieren en zeeën. De deelnemende waterlichamen zijn: de Mar Menor, de Noordzee, de lagune van Venetië, de Tejo rivier, de Rhone, de Middellandse Zee, de Senne River en de Spree.

Conferentie bij de Mar Menor
De eerste milestone is een meerdaagse conferentie bij de Mar Menor in september 2023. De waterlichamen zullen hier met elkaar in elkaar in gesprek gaan over de vormgeving van een gezamenlijke stem in de Europese politiek. De volgende: een bijeenkomst in 2024 in Brussel waarbij de wateren een gezamenlijke golf zullen gaan veroorzaken in het publieke Europese debat.

Maak kennis met de waterlichamen!
Maak hieronder kennis met de wateren, hun vertegenwoordigers en het team, en hou de ontwikkelingen in de gaten!

“The vast expanse of the world ocean, the dominant feature of planet earth, has remained at the edges of our history... Dry land is presumed the norm... Even events that took place at sea are often narrated as though the ocean is flat, land-like plane... The time has come to put the ocean at the centre of our histories, not replace terrestrial history but to add to the history of the ocean itself to the other important histories we tell”

Rozwadowski, 2008

Carolijn Terwindt

Curator Conference of European Waters

Leon Lapa Pereira

Creative producent Conference of European Waters

Maria Lucia Cruz Correia

Natural Contract Lab

Margarida Mendes

Natural Contract Lab

Mekhala Dave

Ocean law and policy analyst / TBA21 Academy

Pietro Consolandi

Venice Lagune / TBA21

Teresa Conesa

Mar Menor / Banders Negras

EDUARDO SALAZAR ORTUÑO

Environmental lawyer

Teresa Vicente Giménez

Professor of Philosophy of Law

Isabel Rubio

Mar Menor / Pacto por el Mar Menor

Christiane Bosman

Directeur communicatie & publieksprogramma

Thijs Middeldorp

Algemeen directeur

Harpo ’t Hart

Directeur artistiek programma

Zoe Lujic

Mediterranean sea / Mlava / Earth Thrive

Jakob Kukula

SpreeBerlin

Mar Menor

The Mar Menor is a 135 km2 coastal lagoon in southeastern region of Murcia in Spain. It is the largest saltwater lagoon in Europe, separated from the Mediterranean Sea by a strip of land called La Manga del Mar Menor. The Mar Menor is in a serious state of eutrophication due to the nutrients it receives, mainly from intensive agriculture in the surrounding area. Other impacts also contribute to its deterioration: excessive construction on its shores, mineral inputs washed in by rainfall, a large number of marinas that act as barriers to marine currents and filling in of artificial beaches. In 2016 the waters of the Mar Menor turned dark green due to a phytoplankton bloom. In 2019 and 2021 tons of fish were found dead on the shores of the Mar Menor due to anoxia. These episodes led tens of thousands of people to demonstrate in the streets of Cartagena and Murcia calling on the regional and central governments to take measures at source to prevent the lagoon from collapsing. Although some actions have been initiated to stop the problem, since spring 2022 there has been a huge development of filamentous algae which is a cause for concern.

Legal Personality for Mar Menor

The petition for Legal Personality for the Mar Menor (Iniciativa de Legislación Popular, ILP) was initiated by law professors Teresa Vicente and Eduardo Salazar and supported by a number of different groups and voluntary organizations in Spain. The Banderas Negras organized in the streets collecting signatures and holding demonstrations. Now that the law to grant the Mar Menor legal personality has been enacted they formed the association AMARME. The Pacto por el Mar Menor is a platform for various professionals to inform the public about the ecology of the Mar Menor and put pressure on the government with legal complaints.

De Noordzee

De Noordzee is geologisch gezien een jonge zee. Ze ontstond aan het einde van de laatste ijstijd, het Weichselien zo ongeveer 11.000 jaar geleden. Tijdens deze ijstijd waren de Noordzee en veel van de Britse eilanden bedekt met gletsjerijs en lag de zeespiegel ongeveer 120 m lager. Aan het einde van de laatste ijstijd werd het klimaat warmer, het enorme gewicht van het ijs nam af en de zeespiegel steeg.

Kale woestijn

Hard substraat is harde ondergrond. Veel zeeleven is afhankelijk van dit harde substraat. Vroeger in de Noordzee kwam het harde substraat voor in de vorm van bijvoorbeeld stenen, oesterbanken, klei en moorlog (oud veen). Er was wel zo’n 27.000 km2 aan oesterrif. Op dit moment is nog 1.5 % van de Noordzee hard substraat en dat bestaat uit boeien, wrakken, boorplatforms en windmolens. Dat is artifcieel hard substraat dus en essentieel voor veel zeeleven. Ze gebruiken het harde substraat als aanhechtingsplaats of als huis. 50% van de biomassa in de Noordzee zit op of rondom hard substraat.

De Noordzeebodem heeft vooral de laatste 60 jaar onder invloed gestaan van intensieve visserij. Met als gevolg dat het benthos (het leven in, op en net boven de bodem) hoofdzakelijk bestaat uit pioniergemeenschappen en de Noordzeebodem is veranderd in een kale woestijn.

De belangen van het zeeleven

Ondanks dat de Noordzee 60% van het Nederlandse grondgebied beslaat en daarmee de grootste publieke Nederlandse ruimte is, is de zee nauwelijks deel van ons Nederlandse en Europese sociale en politieke bewustzijn. Tegelijkertijd staat de Noordzee steeds meer onder druk. Niet alleen door bestaande fossiele brandstofwinning, transport en visserij, maar ook door toekomstige projecten als windmolenparken en energie-eilanden die allemaal hun deel opeisen van de Noordzee, zonder dat de zee daar zelf zeggenschap over heeft. In 2022 gaat de biodiversiteit van de Noordzee verder achteruit en is minder dan 1% (0,3%) van haar oppervlakte daadwerkelijk beschermd.

The Venice Lagoon

The city of Venice rises from the waters of the Mediterranean’s largest Lagoon, an ecosystem that has been balanced between natural instability and man-made adaptations throughout centuries – with early hydraulic interventions dating as far as 1400 AD. The lagoon provides essential ecosystem services, from being a natural carbon sink to sustaining biodiversity, from alleviating floods and storms to allowing multiple human activities in its intertidal spaces. Throughout the centuries, it has been regarded by venetians as their source of life, not only providing food and wealth, but also functioning as a natural defense system and connecting them to the sea. Nonetheless, the lagoon has suffered major damages due to anthropic activities, through severe pollution and contamination and exponential rates of erosion mainly caused by excessive navigation and the dredging of enormous canals to allow large ship traffic. Bringing to light this interconnection between the lagoon and its inhabitants, submerged by the rising water but still very much alive, can spearhead a cultural shift that can bring to a very tangible change, last but not least in a legal sense.

Pietro Consolandi / TBA21: ”Joining efforts with other wetlands and bodies of waters is essential in this struggle, as the feeling of isolation – both at individual and collective level – can bring to a sense of powerlessness and disempowerment.”

TBA21–Academy

In 2011, leading international art and advocacy foundation TBA21 established TBA21–Academy, a cultural ecosystem fostering a deeper relationship to the Ocean through the lens of art to inspire care and action. For a decade, the Academy has been an incubator for collaborative research, artistic production, and new forms of knowledge by combining art and science, resulting in exhibitions, research, and policy interventions. In 2019, two initiatives launched as part of the program to share its research and practice with the wider public: the physical venue Ocean Space in Venice, and the digital platform Ocean Archive. Since 2021, the Academy has been involved as an endorsed project in the United Nations Decade of Ocean Science for Sustainable Development (2021–2030), helping to shape the EU’s Horizon Europe Mission Healthy Oceans and taking an active part in developing the vision for the Bauhaus of the Seas network.

Natural Contract LAB

NCLs research focusses on four bodies of water: Sebkhet Sejoumi (TU) Tejo river (PT), Rhone River (SW) and Senne River (BE)

The multidisciplinary collective was founded in 2021 by artist Maria Lucia Cruz Correia in collaboration with Marine Calmet (rights of nature), Brunilda Pali (restorative justice), Lode Vranken (design/philosophy), vinny jones (sensory scenography) and Evanne Nowak (ecological grief). With the confluence of the Tejo River Margarida Mendes (research/sonic guidance) joined the collective in 2022.

How do we design a process of care based on reciprocity, accountability and interdependency with the river ? Do we need other ways of making justice and gesture of care for rivers?

Natural Contract Lab is a multidisciplinary artistic practice, an ecology of care that aims an active and sustained dialogue with bodies of water under deep ecological transformation. The artistic format is hybrid and unfolds in itself as a response to each river as an exchange and social encounter with a common concern: to make justice to the loss of water ecosystems. Inspired by restorative justice practices, we have designed a protocol of reciprocal care with the aim to weave together new forms of relationship with water, as river guardians. Together we develop a body of care, researching forms of water justice through practices of reciprocal care, such as walking-with, performing rituals, ecocide hearings, restorative justice and ecological grief circles, somatic and audio scores and other actions that move along with the riverine’s flow and its communities. Read more here…

Rights-Based Governance in the Mediterranean Bioregion

A systemic and practical approach to preserving and restoring the Mediterranean

The Mediterranean has for millennia been an exceptionally biodiverse region. Today, countless species, mammals, birds, fishes, amphibians, trees, plants, fungi, and other living beings are facing predicted and already happening extreme climate change impacts and potentially devastating challenges to their existence. This is on top of the challenges they already face from human activities such as agriculture, mining, land encroachment for development, polluting industrial practises and over-fishing, to name but a few.

Rights of the Mediterranean Bioregion Declaration is an Umbrella Declaration for the Med as an overarching document to which all the partners on the ground sign up, follow, respect, promote and work towards. The point of the project is that the Med bio-region is properly and actually protected through behaviour and relationship change, education, rights based governance and restoration.

The intended Declaration of commitments outlines the aims and goals and will involve all parties. The aim is to ultimately have governments, as the ultimate decision makers, sign up. The focus will first be on local communities. They can influence their own governments and other relevant communities to bring them on board.

The aim is to start by relating to existing Rights of Nature initiatives like Mar Menor, Murcia and Red Mud, Marseilles. In time, the initiative will expand to regional partners who will be recognised as ‘kindred spirits’ to get on board. Through research and observation, they can join and help to create a circle and eventually a powerful network.

SpreeBerlin

In the context of the climate crisis and the accompanying social change, SpreeBerlin explores the relationship between Berlin and the Spree. How can the river be given its own „political“ voice and what can help to create more awareness about the Spree and the influence of humans?

The Spree suffers from sewer overflows, unfavourable river architecture, use of the waters by shipping and traffic, tire wear from cars, fertilizer input from agriculture, sulfate pollution from coal mining, and climate change. The SpreeBerlin Projects raises the awareness of the citizens. On the one hand, more care can be taken in direct action, and on a systemic and urban level, political requests can be made.

The buoy

With the help of a buoy developed in the project, the water body draws attention to pollution. Digital tools and media such as measuring devices and app record the actual state of the river and communicate this to citizens in an accessible way. Exciting historical and current narratives are also communicated. During hot summers, the buoy pumps oxygen into the river to help the Spree and its creatures. The planet-centric approach provides a holistic and „green“ solution to the various problems and ensures a healthier balance between the stakeholders involved.

The process to build SpreeBerlin happens from the desire to promote the dialogue on OpenKnowledge, OpenDesign and OpenTech. The findings, knowledge and designs that emerge in the development processes of the project are always available to the public and inspiring for replication.

SpreeBerlin envisions a future with climate-resilient cities where intact ecosystems ensure a stable and healthy urban climate, and encourages a shift from a human-centric way of thinking and acting to a life / planet centric.

Verhalen uit de Venetiaanse Lagune

In november 2022, nadat de meeste toeristen de stad inmiddels hebben verlaten, brengen afgevaardigden van de Ambassade van de Noordzee een bezoek aan de Venetiaanse Lagune. Tijdens dit bezoek delen haar bewoners hun kijk op de relatie tussen mensen en niet-mensen, de rol van kinderen en het belang van intergenerationeel leren, en de liefde voor het ecosysteem. Carolijn Terwindt van de Ambassade van de Noordzee doet verslag van deze bijzondere reis en de vele menselijke en niet-menselijke ontmoetingen. Lees het verslag hier.

DE ZWARTE VLAGGEN EN DE MAR MENOR

Jurist en antropoloog Carolijn Terwindt ging vanuit de Ambassade van de Noordzee naar Spanje, voor een bezoek aan de initiatiefnemers van de wet die van de sterk vervuilde lagune Mar Menor een rechtspersoon maakte. Lees hier het verslag dat zij daarover schreef.

Wettekst Mar Menor

In september 2022 kreeg de lagune Mar Menor in de Spaanse provincie Murcia de status van een rechtspersoon. Spanje is hiermee het eerste Europese land dat rechten aan de natuur verleend. We selecteerden enkele passages uit de wettekst die door het Spaanse parlement werd goedgekeurd. Download hier de gehele Spaanse wet Mar Menor (Nederlandse vertaling)

NB – Niet te gebruiken voor officiële doeleinden. Deze vertaling is niet door een beëdigde of gecertificeerde vertaler goedgekeurd.

‘’De erkenning van de rechten van het ecosysteem van de lagune van de Mar Menor en zijn bekken houdt in dat wij onze internationale verplichtingen nakomen, zoals de Overeenkomst van Parijs van 2015 over klimaatverandering, en om te kunnen voldoen aan de eisen van de nieuwe geologische periode waarin we leven die onze planeet is ingegaan, het Antropoceen.’’

‘’In overeenstemming met het voorstel voor een ecocentrische interpretatie van ons rechtsstelsel, waarop zowel het Spaanse Hooggerechtshof als andere rechtsbeoefenaars hebben gewezen, is het noodzakelijk om de categorie van rechtssubjecten uit te breiden tot natuurlijke entiteiten, op basis van het bewijsmateriaal uit de biowetenschappen en de aardwetenschappen. Deze wetenschappen maken een opvatting van de mens als integraal onderdeel van de natuur mogelijk, wat ons verplicht de confrontatie aan te gaan met de ecologische achteruitgang van de planeet Aarde en de bedreiging die daarvan uitgaat voor het voortbestaan van de menselijke soort. De verklaring van rechtspersoonlijkheid van de Mar Menor en zijn bekken zal een autonoom beheer van de kustlagune mogelijk maken, opgevat als een ecosysteem dat als zodanig bescherming verdient. Dit is een juridische nieuwigheid die de tot nu toe gegeven behandeling versterkt: de lagune verandert van een louter object van bescherming, herstel en ontwikkeling tot een ondeelbaar biologisch, ecologisch, cultureel en spiritueel subject.’’

Dit project wordt gerealiseerd dankzij een bijdrage van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie.