De Ambassade van de Noordzee werkt in 2020 aan drie Noordzeecasussen: Toekomst van de Delta, Stem voor de Paling en Onderwatergeluid in de Noordzee
’’To listen to and tell a rush of stories is a method. And why not make the strong claim and call it a science, an addition to knowledge? Its research object is contaminated diversity; its unit of analysis is the indeterminate encounter. To learn anything we must revitalize arts of noticing and include ethnography and natural history.”
– Anna Tsing. The Mushroom at the End of the World
De wereld is fundamenteel veranderd. In het westen zagen we de mens als enige speler op Aarde, maar de Aarde spreekt inmiddels terug met bosbranden, verzurende oceanen, pandemieën en smeltende ijskappen. In het Antropoceen blijkt onze levensstijl gebonden aan ecologische voetafdrukken en onze productie aan het klimaat. Wat in veel niet-westerse samenlevingen al vanzelfsprekend was, is dat planten, dieren, microben en dingen ook onze wereld vormgeven. IJsbergen maken mede onze kustlijnen, insecten bepalen onze landbouwopbrengst en microben onze gemoedstoestand. In het Antropoceen staan wij samen met 99,999999% van het leven op hetzelfde podium. Niet-mensen zijn nu ook politieke spelers.
Dit vraagt om een nieuwe politiek, waarin niet-mensen – en de relaties tussen mensen en niet-mensen – direct vertegenwoordigd worden. Politieke vertegenwoordiging of representatie is in de kern het “weer aanwezig maken” van een politieke actor (Hannah Pitkin, 1967). En goede vertegenwoordiging vraagt om een zo gedegen mogelijke inleving. In het geval van niet-mensen word je daarbij gedwongen om in zekere mate afstand te doen van je menselijkheid en het vreemde te omarmen. Dit kan niet zonder onderzoek én verbeelding.
Veldwerkmethodes
In de werkgroepen van de Ambassade van de Noordzee in 2019 deden we eerste pogingen om te luisteren naar niet-mensen. We werkten daarbij met methodes gedistilleerd uit Bruno Latour’s Oog in Oog met Gaia en Waar kunnen we landen? Belangrijke inspiratiebron is ook Anna Tsings The Mushroom at the End of the World. Volgens Tsing zijn luisteren in het veld en verhalen vertellen de belangrijkste methoden om relaties tussen mensen en niet-mensen te kunnen traceren en te begrijpen hoe onze wereld nu in elkaar steekt. Aan de hand van de zeldzame Matsutake paddenstoel presenteert zij in haar boek een onderzoek naar de relatie tussen kapitalistische destructie en collectief overleven. Daarbij is zij zowel geïnteresseerd in de subculturen en rituelen, als de distributieketen die te maken hebben met deze paddenstoel. Zij bepleit een wereldbeeld waarin we alles in de levende wereld in onderlinge verbondenheid zien.
Geïnspireerd door deze veldwerkmethode, doet de Ambassade in 2020 op locatie interdisciplinair onderzoek naar drie urgente Noordzeecasussen: Toekomst van de Delta, Stem voor de Paling en Onderwatergeluid in de Noordzee. Welke ontmoetingen tussen mensen en niet-mensen spelen een belangrijke rol in deze Noordzeekwesties? En kunnen we ons andere manieren van samenleven voorstellen? Luisteren naar Noordzeegemeenschappen en verhalen vertellen zijn de belangrijkste onderzoeksmethoden. Daarnaast werken we aan instrumenten en methoden waarmee we leren luisteren naar niet-mensen en hun belangen behartigen. Met dit veldwerk krijgt de Ambassade meer inzicht in de eigen politieke achterban.
Onderzoeksteams
Kunstenaars, wetenschappers en verhalenvertellers werken samen in interdisciplinaire onderzoeksteams per casus. Kunstenaars of ontwerpers onderzoeken de gemeenschap op locatie en breiden mogelijk het bestaande arsenaal van luisterinstrumenten en –methoden uit. Specialisten als wetenschappers of ervaringsdeskundigen genereren met kennis van de gemeenschap data of inzichten. De verhalenvertellers vertalen de opgedane inzichten naar een breed publiek. Op locatie werken de onderzoeksteams nauw samen met lokale inwoners en instanties.
